Dolina rzeki Pilicy w Łódzkiem – co warto zobaczyć?

• 

• 

• 

Dolina rzeki Pilicy to niezwykły region w województwie łódzkim. Wielu kojarzy go ze sportami wodnymi, ale w tym wpisie pokażę, że to miejsce nie tylko dla kajakarzy. Tu bez problemu możemy odkryć bogactwo historyczne, ponieważ rzeka Pilica stanowiła granicę podczas zaborów oraz wojen – w tym miejscu rozgrywały się bitwy z okresu I i II wojny światowej. Jeśli nie kojarzysz Doliny rzeki Pilicy, na pewno znasz choć jedno z tych miast: Sulejów, Tomaszów Mazowiecki, Spała czy Inowłódz. W tych okolicach wypoczywali Carowie rosyjscy, potem ich miejsce zajęli polscy Prezydenci z okresu międzywojennego. Nie bez powodu regularnie odwiedzał je Julian Tuwim, bowiem można tu naprawdę dobrze się zrelaksować. Mówiąc o Dolinie rzeki Pilicy, nie można zapomnieć, że to region żyjący tradycja i kulturą, gdzie działają zespoły ludowe i organizowane są wydarzenia związane z lokalnym folklorem. To tu zobaczymy unikatowe dzieła natury, takie jak Niebieskie Źródła.
W moim wpisie “Dolina rzeki Pilicy w Łódzkiem – co warto zobaczyć?” zabieram Cię w niezwykłą podróż z nurtem Pilicy, w trakcie której zaprezentuję piękno tej niezwykłej rzeki i jej okolic.

Lokalizacja najciekawszych miejsc w Dolinie rzeki Pilicy

Rzeka Pilica ma swoje źródło na południu Polski, w miejscowości… Pilica na Śląsku, a uchodzi do Wisły na terenie województwa mazowieckiego. W województwie łódzkim przepływa przez powiat radomszczański, piotrkowski i tomaszowski. Na mapie zaznaczone są miejsca, które zwiedziłam w trakcie mojej podróży.

Ziemia Tomaszowska

Historia

Jednym z najstarszych miast na Ziemi Tomaszowskiej jest Inowłódz, który założono w X wieku. Kolejne miejscowości powstawały wzdłuż rzeki Pilicy, dzięki której mógł rozwijać się handel towarami, a mieszkańcy mieli łatwiejszy dostęp do wody i żywności. Ponadto, Pilica stanowiła ważną granicę – np. w czasie zaborów.

Kultura

Na Ziemi Tomaszewskiej leżą dwa regiony etnograficzne – opoczyński i rawski. Na tych terenach wciąż żywy jest lokalny folklor – działają ludowe zespoły, organizowane są różne wydarzenia, takie jak Regionalny Konkurs Darcia Pierza (tzw. pierzawka), Święto Ziemniaka w Brzustowie czy Dożynki Prezydenckie w Spale. Twórcy ludowi dbają o lokalną sztukę – tworzą wycinanki, ozdoby i hafty. Na weselach podtrzymywane są tradycje Ziemi Tomaszewskiej, nieobca jest również kuchnia regionalna.

Ciekawostki o rzece Pilicy

• Nazwa Pilica pochodzi od słowa “pilić“, czyli spieszyć się, robić coś szybko. Związane jest to z bystrym nurtem Pilicy u jej źródeł.
• Pilica to jedyna rzeka w Polsce, której dedykowany jest skansen na świeżym powietrzu.
• Rzeka Pilica ma długość 340 km i jest 8 najdłuższą rzeką w Polsce.
• Pilica była miejscem wielu bitew w czasie I i II wojny światowej.

Małpi Most w Trzech Morgach

Moją podróż wzdłuż rzeki Pilicy rozpoczęłam nad Małpim Mostem w Trzech Morgach w pobliżu Stobnicy. Mostek został zbudowany przez mieszkańców akurat w tym miejscu, ponieważ kolejne przejście przez Pilicę znajduje się w odległości około 20 km. Drewniany mostek to punkt startu spływów kajakowych, a także popularne miejsce wśród fotografów i malarzy – ku mojemu zaskoczeniu na miejscu spotkałam dwoje łódzkich fotografów, którzy podobnie jak ja, przyjechali łapać wschód słońca. Niestety, niebo było zbyt pochmurne by uchwycić poranne promienie, jednak samo miejsce jest warte zobaczenia nawet przy gorszej pogodzie.

• 

• 

• 

Sulejów i okolice – co warto zobaczyć?

Zespół klasztorny opactwa cysterskiego

Historia opactwa

Opactwo zostało założone w XII wieku dzięki sprowadzeniu do Polski zakonników z Morimond w Burgundii przez księcia Kazimierza Sprawiedliwego. Sulejów w tym czasie znacznie się rozwijał, a wraz z nim całe opactwo. Król Władysław Łokietek nadał zakonnikom liczne przywileje. Rozwój trwał przez wiele lat, ale najazdy Tatarów, potop szwedzki oraz liczne pożary doprowadzały do regularnych zniszczeń terenów klasztornych. Jednak klasztor najmocniej ucierpiał nie w wyniku pożarów, a przez kasaty klasztorne zlecone przez władze rosyjskie w 1819 roku. Budynki zaczęły niszczeć, a część obiektów sprzedano osobom prywatnym. W 1891 roku podjęto decyzje o rozebraniu skrzydeł klasztoru. XX wiek przyniósł jednak czasy odbudowy terenów opactwa – powstał hotel Podklasztorze, a Cystersi wrócili do Sulejowa w 1986 roku. Obecnie zespół klasztorny uznawany jest za jeden z najlepiej zachowanych klasztorów Cystersów w Polsce.

• 

• 

• 

• 

Na terenie zespołu klasztornego znajdują się:

• Kościół Rzymskokatolicki pw. Najświętszej Maryi Panny i św. Tomasza Kantuaryjskiego z 1232 roku (wnętrze kościoła można zwiedzać)
• Klasztor z kapitularzem (w kapitularzu znajduje się płatne muzeum)
• Mury obronne do 4 metrów wysokości – w zachodniej części mur złączono z zabudową gospodarczą, a w północnej części mur włączono w zabudowania (w ten sposób powstał ostatecznie hotel)
• 6 baszt (opacka, rycerska, attykowa, muzyczna, krakowska, mauretańska)

• 

• 

• 

• 

• 

Zalew Sulejowski

Zalew Sulejowski jest sztucznym zbiornikiem, który powstał w latach 1969-1974 na skutek przegrodzenia i spiętrzenia rzeki Pilicy pomiędzy Sulejowem a Smardzewicami, a jego głównym zadaniem było dostarczanie wody mieszkańcom Łodzi i Tomaszowa Mazowieckiego. Zalew Sulejowski znajduje się na terenie Sulejowskiego Parku Krajobrazowego.

• 

• 

Obecnie Zalew Sulejowski to miejsce typowo rekreacyjne. Można tu iść na plażę, popływać, a także spróbować swoich sił w żegludze, kajakarstwie, windsurfingu lub kitesurfingu. Znajdzie się również miejsce dla wędkarzy.

Od października do kwietnia w Zalewie Sulejowskim odbywa się morsowanie. Osoby chętne na zostanie morsem mogą zapisać się do Klubu Sportowego AMBER w Tomaszowie Mazowieckim.

Sulejowski Park Krajobrazowy

Sulejowski Park Krajobrazowy powstał w 1994 roku i ma powierzchnię około 56 tysięcy hektarów. Na jego terenie znajduje się 11 rezerwatów przyrody, Zalew Sulejowski oraz obiekty przyrody nieożywionej.

• 

• 

Dolina Rzeki Pilicy w Łódzkiem – co warto zobaczyć w Tomaszowie Mazowieckim?

W Tomaszowie Mazowieckim i okolicy możemy zwiedzić wiele ciekawych miejsc związanych z historią miasta oraz z doliną rzeki Pilicy. Tomaszów Mazowiecki to wyjątkowe miejsce, które od początku łączyło wiele kultur i religii. Mieszkali tam nie tylko Polacy, ale również Niemcy, Rosjanie oraz Żydzi, a wielokulturowy charakter Tomaszów zawdzięcza Antoniemu hr. Ostrowskiemu.

Podziemna Trasa Turystyczna Groty Nagórzyckie

Historia Grot Nagórzyckich

Groty Nagórzyckie to jedno z mniej oczywistych miejsc na trasie Doliny Rzeki Pilicy. Groty stanowią pozostałość po kopalni piasku kwarcowego.

Skały piaskowca w Synklinie Tomaszowskiej pochodzą z okresu kredy, czyli mają ponad 100 milionów lat. Tzw. “biały piasek” zaczął być wydobywany przez miejscowych chłopów w XVIII wieku. Początkowo wykorzystywano go tylko do celów gospodarskich (np. do posypywania podłóg w izbach lub czyszczenia garnków), a w drugiej połowie XIX wieku zaczęto produkować z nadgórzyckiego kwarcu szkło. Nadgórzycki piasek zyskiwał na coraz większym znaczeniu, ponieważ zawierał ponad 90% przezroczystego kwarcu, przez co był porównywany do popularnego w Europie kwarcu z Saksonii. Groty były coraz mocniej eksploatowane, przez około 200 lat wydobyto prawie 25 tysięcy metrów sześciennych piasku. Piasek był transportowany wozami do Piotrkowa Trybunalskiego, a także pociągiem do hut szkła w Warszawie i Częstochowie. Niestety, wydobywanie piasku nie trwało długo – na początku XX wieku jedna z komór w Grocie zawaliła się, co spowodowało śmierć ludzi, a w konsekwencji zamknięcie Grot. Po II wojnie światowej podejmowano próby zrobienia z Grot Nagórzyckich atrakcji turystycznej, jednak ten pomysł udało się zrealizować dopiero w 2012 roku dzięki wsparciu Funduszy Unijnych. Zabezpieczono odpowiednio groty i stworzono trasę turystyczną.

• 

• 

• 

Zwiedzanie Grot Nagórzyckich

Podziemna Trasa Turystyczna Groty Nagórzyckie ma długość 160 metrów i kształt litery U. Zwiedzanie odbywa się z przewodnikiem, który opowiada nie tylko o wydobywaniu piasku, ale także o lokalnych legendach – w tym o diable mieszkającym w Grotach i zbóju Madeju. Największa komora, którą możemy podziwiać podczas zwiedzania, nazywana jest “Salą Królewską” – ma 30 m długości, 25 m szerokości i 3 m wysokości. W grotach możemy również oglądać małą wystawę przedstawiającą proces produkcji szkła oraz sposób wydobywania i transportu piasku przez miejscowych chłopów.

Groty Nagórzyckie, wraz z Rezerwatem Przyrody “Niebieskie Źródła” i Skansenem Rzeki Pilicy należą do “Tomaszowskiej Okrąglicy“.

• 

• 

• 

• 

Groty Nagórzyckie – informacje praktyczne

Zwiedzanie odbywa się z przewodnikiem i trwa około 30 minut. Przy Grotach znajduje się bezpłatny parking. W Grotach panuje cały czas temperatura około 9-10°C, więc w szczególności latem warto wziąć ze sobą coś cieplejszego.

Godziny otwarcia Grot Nagórzyckich:

• od października do grudnia 2021 – 10.00 -17.00
• w poniedziałki groty są nieczynne

Ceny biletów:

• normalny: 15 złotych
• ulgowy: 10 złotych
• bilet z Kartą Dużej Rodziny lub Kartą Seniora Województwa Łódzkiego – 6 zł

Bilety warto kupić wcześniej (np. przez Internet), ponieważ jest limit zwiedzających (jedna grupa to maksymalnie 25 osób), a zwiedzanie odbywa się w określonych godzinach – wejścia są co pół godziny.

Skansen Rzeki Pilicy

Skansen Rzeki Pilicy powstał w 2000 roku z inicjatywy mieszkańców. To pierwsze muzeum w Polsce na wolnym powietrzu, które jest dedykowane rzece. Dzięki darczyńcom lista eksponatów wciąż się powiększa i możemy oglądać bogactwo kulturowe terenów nad Pilicą.

W Skansenie znajdują się takie ekspozycje jak:

• “Młynarstwo wodne w dorzeczu Pilicy”
• “Wojenne trofea Pilicy”
• “Fortyfikacje linii Pilicy”
• “Pamiątki po dawnej Spale”
• “Oś rzeki Pilicy”
• “Architektoniczne osobliwości z Nadpilicza”

Zwiedzanie Skansenu Rzeki Pilicy

Ekspozycja “Wojenne trofea Pilicy”

Najważniejszym obiektem na tej ekspozycji jest opancerzony ciągnik artyleryjski Luftwaffe, nazywany „Lufcikiem”. Został zatopiony w Pilicy w styczniu 1945 roku w czasie gdy oddziały niemieckie przekraczały zamarzniętą rzekę i uciekały przed ofensywą Armii Czerwonej. Ciągnik wyciągnięto z Pilicy w 1999 roku, wyremontowano i… uruchomiono! To jeden z najcenniejszych eksponatów na terenie Skansenu. Obok ciągnika możemy zobaczyć jego oryginalny silnik i koła.

Możemy obejrzeć również czołg T-34/85, który został przekazany do Skansenu przez Muzeum Wojska Polskiego. Czołg T-34/85 brał udział w walkach nad Pilicą o Tomaszów Mazowiecki w styczniu 1945 roku. Podobnie jak “Lufcik”, czołg został uruchomiony i bierze udział w rekonstrukcjach odbywających się w Skansenie.

• 

• 

• 

Na pierwszym piętrze młyna możemy obejrzeć ekspozycję “Wojna zatrzymana w Pilicy“, która upamiętnia walki stoczone przez oddziały niemieckie i radzieckie w styczniu 1945 roku nad Pilicą. Wystawa posiada broń, odznaczenia żołnierzy radzieckich, mapy, elementy wyposażenia czy nawet rzeczy osobiste żołnierzy niemieckich. Przedmioty zostały wydobyte z Pilicy dzięki osobom działającym w Stowarzyszeniu Przyjaciół Pilicy i Nadpilicza. Na poddaszu możemy obejrzeć wystawę „Pilickie Verdun. Grudzień 1914 – maj 1915” poświęconą walkom nad Pilicą w czasie I wojny światowej. Tam również możemy obserwować archiwalne dokumenty, broń, mundury, mapy czy album fotograficzny sprzed ponad 100 lat należący do oficera armii rosyjskiej.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Wystawa “Architektoniczne osobliwości z Nadpilicza”

Jedną z największych atrakcji jest budynek poczekalni ze stacji kolejowej Czarnocin (nazywanej wcześniej Wolbórka) ulokowanej początkowo wzdłuż Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. Obiekt przetrwał II wojnę światową i trafił na teren Skansenu w 2006 roku. Historia tego miejsca związana jest nie tylko z Pilicą, ale także z polskim noblistą – Władysławem Reymontem. Pisarz spędził swoje dzieciństwo w okolicach wsi Wolbórka, a jego pierwsze utwory były sygnowane właśnie tą nazwą. Władysław Reymont wracając w swoje rodzinne strony często musiał korzystać właśnie z tej poczekalni na stacji kolejowej Wolbórka, stąd też potoczna nazwa tego obiektu – “stacyjka Reymonta“.

• 

• 

• 

• 

• 

Kolejny ciekawy obiekt to budynek przeniesiony do Skansenu z Ośrodka Hodowli Żubrów ze Smardzewic koło Tomaszowa Mazowieckiego. Kiedyś służył on do przechowywania paszy dla żubrów, a sama budowla związana jest z Puszczą Pilicką i Prezydentem Ignacym Mościckim, który otrzymał cztery bizony od Kanadyjskiej Polonii. Obecnie w budynku znajduje się wystawa poświęcona kajakarstwu, żeglarstwu i wioślarstwu nad Pilicą. Możemy zobaczyć np. składane kajaki dwuosobowe, wystawę poświęconą Tomaszowskiemu Bractwu Wodniackiemu czy Tomaszowskiemu Towarzystwu Wioślarskiemu.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Wystawa “Oś rzeki Pilicy”

Na wystawie możemy zobaczyć bardzo cenny eksponat Skansenu czyli barkę rzeczną typu “Szczupak”, która została zbudowana w 1907 roku w stoczni w Gdańsku. Po skończonej pracy barka była porzucona i przeleżała ponad 30 lat w mule. Ostatecznie trafiła do Skansenu Rzeki Pilicy, gdzie została odremontowana i dzisiaj jest jedną z najstarszych barek roboczych w skali kraju.

Rzeką Pilicą odbywał się również flis – czyli rzeczny spław towarów na tratwach. W dawnych czasach flisacy prężnie działali nad Pilicą, i spławiali drewno, zboże czy kamienie budowlane aż do Gdańska. Flisactwo ostatecznie zostało wyparte przez transport kolejowy, a ostatni spław odbył się kilka lat po II wojnie światowej.

• 

• 

Ekspozycja “Młynarstwo wodne w dorzeczu Pilicy”

W dawnym młynie możemy obejrzeć bardzo ciekawą ekspozycję poświęconą młynarstwu. Ponadto, znajdują się tam modele młynów wykonane przez Jana Ekiela, który pracował jako młynarz. Modele są niezwykłe precyzyjne i warto zobaczyć je na własne oczy – dzięki temu możemy się dowiedzieć jak działają młyny. W kolekcji znajdują się m.in. model młyna pływającego w skali 1:10; model wiatraka typu koźlak w skali 1:10 czy model młyna wodnego stojącego kiedyś przy “Niebieskich Źródłach” – również w skali 1:10. W młynie możemy również obejrzeć kolekcję dawnych wag i żelazek. Obok młyna znajduje się kolekcja kamieni młyńskich pochodzących z dawnych, już nieistniejących młynów nad Pilicą.

• 

• 

• 

• 

• 

Skansen Rzeki Pilicy – informacje praktyczne

Godziny otwarcia Skansenu:

• od kwietnia do października: 10.00-18.00
• od listopada do marca: 9.00-16.00; w weekendy: 10.00-16.00
• w poniedziałki Skansen jest nieczynny

Ceny biletów w Skansenie:

• normalny: 15 złotych
• ulgowy: 10 złotych
• Karta Dużej Rodziny: 6 złotych/osoby
• Karta Seniora Województwa Łódzkiego: 6 złotych
• Karta Tomaszowianina: 5 zł

Przy Skansenie jest znajduje się płatny parking (pierwsza godzina parkowania – 5 zł, kolejne godziny – 3 zł).

Rezerwat przyrody Niebieskie Źródła

Rezerwat założono w 1961 roku i znajduje się w otulinie Sulejowskiego Parku Krajobrazowego. Rezerwat powstał w celu ochrony zwierząt, roślin i naturalnych wywierzysk krasowych znajdujących się pod wodą.

• 

• 

• 

Nazwa Niebieskie Źródła wywodzi się od wywierzysk krasowych znajdujących się pod wodą i mieniących się pod wpływem słońca na niebieski lub zielono-niebieski kolor. Woda na terenie źródeł ma stałą temperaturę przez cały rok (około 10°C) i zimą nie zamarza.

• 

• 

• 

Wejście na teren Rezerwatu jest bezpłatne, a auto można zostawić na płatnym parkingu przy Skansenie Rzeki Pilicy. Na spokojne przejście całego terenu potrzeba około 1 godziny.

Muzeum im. Antoniego hr. Ostrowskiego

• 

• 

• 

Zwiedzanie Muzeum

Od 1950 roku muzeum znajduje się w klasycystycznym pałacu wybudowanym w latach 1810-1830 z polecenia hrabiego Ostrowskiego. W środku znajdują się różne wystawy:

• historyczną
• etnograficzną
• archeologiczną
• przyrodniczą
• sztuki

Na wystawie etnograficznej możemy obejrzeć życie codzienne, tradycje i zwyczaje rodzinne mieszkańców regionów rawsko-opoczyńskiego, brzezińskiego i piotrkowskiego. Podczas zwiedzania możemy zaobserwować, że ludzie podporządkowywali swoje życie naturze i zmieniającym się porom roku.

• 

• 

Ekspozycje dotyczą następujących elementów tradycji i życia codziennego:

• żniw i dożynek
• zapustów – rozpoczynały się 7 stycznia i kończyły w ostatkowy wtorek tuż przed środą popielcową, w tym czasie po wsiach chodziły grupy przebierańców
• comberu – specjalna zabawa organizowana w ostatkowy dla nowych mężatek i przyjmowanie ich do grona zamężnych kobiet
• śródpościa – środek wielkiego postu, czas w którym malowano na budynkach i płotach różne postacie
• tradycji wielkanocnych –
  • dziewczęta chodzące z gaikiem-maikiem – czyli świerkowa lub sosnowa gałąź ozdobiona wstążkami – zwiastowało to wiosnę
  • chłopcy chodzący z pasyjką – krzyżem lub figurą Chrystusa przystrojoną wstążkami
  • pięknie przystrojone palmy wielkanocne na Niedzielę palmową
  • kolorowano jajka (kolor brązowy – łupiny cebuli; różowy – sok z buraków; niebieski – owoce tarniny; żółty – rumianek, liście brzozy)
• pieczenia chleba
• przędzenia, tkania i haftowania tradycyjnych ubrań poszczególnych regionów

• 

• 

• 

• 

Możemy również zobaczyć wnętrze izby z tradycyjnymi ozdobami, ołtarzykiem oraz odświętnym strojami.

• 

• 

• 

Na dziale historycznym możemy obejrzeć banknoty i monety z XVIII czy XIX wieku.

• 

• 

• 

Możliwe jest również zwiedzanie wieży pałacowej z odtworzonymi wnętrzami z XIX wieku. Na pierwszym piętrze znajduje się Gabinet hrabiego Ostrowskiego, na drugim – pokój dzienny, a na trzecim piętrze – letni pokój widokowy.

• 

• 

• 

• 

• 

Transporter opancerzony Rosi pochodzi z okresu II wojny światowej. Został wyłowiony z rzeki Pilicy, odnowiony i obecnie znajduje się w oddzielnym budynku na terenie muzeum.

• 

• 

Muzeum – informacje praktyczne

Godziny otwarcia Muzeum:

• codziennie (oprócz poniedziałków): 10.00-15.45

Ceny biletów:

• normalny: 8 złotych
• ulgowy: 4 złote
• karta Dużej Rodziny: 3 złote/osoby
• dzieci do lat 7: wstęp bezpłatny
• sobota: wstęp bezpłatny

Dolina Rzeki Pilicy w Łódzkiem – Spała

Spała to miejscowość nie tylko wypoczynkowa, ale także historyczna. To tutaj przyjeżdżali na odpoczynek ostatni carowie rosyjscy – Aleksander III i Mikołaj II. Co ciekawe, w późniejszych latach Spała stała się także ośrodkiem wypoczynkowym dla polskich prezydentów z okresu 20-lecia międzywojennego – czyli dla Stanisława Wojciechowskiego i Ignacego Mościckiego. Od 2000 roku w Spale kontynuowana jest tradycja dożynek prezydenckich, które zainicjował jeszcze w 1927 roku prezydent Mościcki. Co ciekawe, Spała zlokalizowana jest na terenie Spalskiego Parku Krajobrazowego.

Do Spały przyjechałam tuż przed zachodem słońca i odbyłam bardzo przyjemny spacer. Naprawdę można się tu zrelaksować. Ciekawym pomysłem dla rodzin z dziećmi jest wycieczka Koleją Carską lub Park Linowy w Spale.

Kościół pw. Matki Boskiej Królowej Polski

Modrzewiowy kościół został wybudowany w stylu podhalańskim w 1923 roku z polecania prezydenta Stanisława Wojciechowskiego. Inaczej nazywany jest Kaplicą Prezydentów Rzeczpospolitej Polskiej, a Ignacy Mościcki ufundował w nim witraże. W 1992 roku, w 50 rocznicę założenia Armii Krajowej, postawiono koło kościoła ołtarz polowy.

• 

• 

Park im. Prezydentów II RP i wieża ciśnień

Park im. Prezydentów II RP to wyjątkowe miejsce na spacer – znajdują się tam różne tablice informacyjne o sławnych Polakach – np. o Józefie Piłsudskim czy Stanisławie Wojciechowskim.

Wieża ciśnień (wodociągowa) znajduje się naprzeciwko parku. Ma wysokość 36 metrów i nazywana jest również “carską wieżą“, ponieważ wybudowano ją z polecenia Aleksandra III w 1890 roku. Główną jej funkcją było dostarczanie wody, a obecnie mieści się tam kawiarnia i punkt widokowy (wstęp kosztuje 10 zł, dla gości kawiarni i dzieci przewidziana jest niższa cena – 5 zł). Codziennie o godzinie 12.00 i 18.00 rozbrzmiewa z wieży hejnał, który nawiązuje do tradycji polowań myśliwskich.

• 

• 

Posąg żubra oraz Dom Pamięci Walk i Męczeństwa Leśników i Drzewiarzy

Początkowo posąg żubra wcale nie był związany ze Spałą. W 1860 roku car Aleksander II zlecił wykonanie pomnika żubra w jego naturalnej wielkości na cześć polowania carskiego w Puszczy Białowieskiej. Posąg powstał w 1862 roku i postawiono go koło Białowieży. Ze względu na I wojnę światową, w 1915 roku trafił do Moskwy, by w 1924 roku wrócić do Polski. Posąg przeniesiono do Warszawy, a ostatecznie w 1930 roku został sprowadzony do Spały.

Dom Pamięci Walk i Męczeństwa Leśników i Drzewiarzy im. Adama Loreta wybudowano w 1983 roku ku pamięci leśników i drzewiarzy, który zginęli w czasie II wojny światowej. W środku możemy zobaczyć izby pamięci wraz z pamiątkami poległych.

• 

• 

Noclegi w Spale

Na terenie Spały znajdują się liczne hotele i pensjonaty. Można tam również zrealizować bon turystyczny.

• 

• 

• 

Wydarzenia w Spale

• Dożynki Prezydenckie
• Spalski Jarmark Antyków i Rękodzieła Ludowego

Dolina Rzeki Pilicy w Łódzkiem – co warto zobaczyć w Inowłodzu?

Inowłódz to jedna z najstarszych miejscowości w Polsce, powstanie średniowiecznej osady datowane jest na X wiek. Inowłódz w XIV wieku zyskał prawa miejskie i dzięki królowi Kazimierzowi Wielkiemu zaczął się prężnie rozwijać. Rozwój miasta trwał do czasu potopu szwedzkiego, kiedy pomimo wygranej bitwy, Inowłódz popadł w ruinę i utracił prawa miejskie w XIX wieku. Jednak w podobnym czasie odkryto tam źródło wód mineralnych, co przyczyniło się do powstania pensjonatów dla chorych. Przed II wojną światową często przyjeżdżał tam Julian Tuwim z matką i siostrą.

Kościół św. Idziego

Zabytkowy kościół w stylu romańskim powstał w XI wieku z inicjatywy księcia Władysława Hermana z okazji narodzin jego syna Bolesława Krzywoustego. Kościół posiada charakterystyczny, pomarańczowy kolor dzięki piaskowcowi żelazistemu, z którego został wybudowany. Do 1520 roku był jedynym kościołem w Inowłodzu. Został mocno zniszczony w czasie I wojny światowej, jednak z inicjatywy Prezydenta Ignacego Mościckiego udało się go odbudować tuż przed II wojną światową. Kościół znajduje się na wzgórzu z którego rozpościera się widok na Inowłódz i Pilicę.

Ruiny zamku Kazimierza Wielkiego

Zamek wybudowano w latach 1356-1370. W czasie potopu szwedzkiego uległ poważnym zniszczeniom, i od tego czasu aż do 2008 roku pozostawał zrujnowany. Do 2012 roku przeprowadzono jego konserwację i rekonstrukcję, dzięki czemu można go obecnie bezpiecznie zwiedzać.

Synagoga i cmentarz żydowski

Synagoga została wybudowana w Inowłodzu w połowie XIX wieku. Niestety, w czasie II wojny światowej została mocno zniszczona, a po wojnie pełniła funkcję magazynu. 1981 roku odbudowano świątynię i powstała w niej biblioteka. Obecnie w synagodze możemy zrobić… zakupy, ponieważ otwarto w niej sklep spożywczy.

Na wschód od Inowłodzu znajduje się cmentarz żydowski z początku XIX wieku, a na nagrobkach wciąż widoczne są napisy w języku hebrajskim.

Zakościele

Nazwa miejscowości nawiązuje do jej położenia – znajduje się za kościołem św. Idziego w Inowłodzu. Warto zobaczyć źródło krasowe wód żelazistych nazywane “Źródełkiem Tuwima” oraz wiszący most linowy na terenie ośrodka PROEM.

• 

• 

• 

Wydarzenia w Inowłodzu i okolicy

• Kramy Inowłodzkie – Jarmark średniowieczny z Sobótką
• Powiatowe Święto Ziemniaka w Brzustowie
• Festiwal Poezji Śpiewanej im. Juliana Tuwima

Dolina rzeki Pilicy – Spływy kajakowe

Pilica to jedna z najlepszych rzek do spływów kajakowych (poza pierwszymi 100 km rzeki, gdzie nurt jest wyjątkowo silny). Najprzyjemniejsze warunki do płynięcia kajakiem zaczynają od wioski Maluszyn (powiat radomszczański, województwo łódzkie) i są aż do jej ujścia do Wisły w okolicach Mniszewa i Ostrówka (województwo mazowieckie). Całą trasa ma długość 238 km i można ją przepłynąć w około 10 dni.

Osobom początkującym polecane są spływy kajakowe na terenie powiatu tomaszowskiego.

• Trasa kajakowa Karolinów – Tomaszów Przystań
  • długość odcinka – 10 km
  • czas przepłynięcia – około 3 godziny
• Trasa kajakowa Tomaszów Przystań – Spała
  • długość odcinka – 10,7 km
  • czas przepłynięcia – około 2.5 godziny
• Trasa kajakowa Inowłódz – Grotowice
  • długość odcinka – 12,7 km
  • czas przepłynięcia – około 3 godziny

Zapraszam Was do obejrzenia mojego filmu o województwie łódzkim:

Jeżeli szukacie kolejnych inspiracji do zwiedzania województwa łódzkiego, to zajrzyjcie do jednego z moich wpisów:

• Zwiedzanie Arboretum w Rogowie jesienią
• Pałac w Nieborowie – zwiedzanie, historia, ceny
• Łódź – atrakcje: Light Move Festival
• Śladami folkloru łowickiego – zwiedzanie Łowicza i Maurzyc

Wpis powstał w ramach konkursu Turystyczne Mistrzostwa Blogerów organizowanego przez Polską Organizację Turystyczną, w którym reprezentuję województwo łódzkie.

Warto pamiętać, że wybierając się w województwo łódzkie, można skorzystać z Bonu Turystycznego. Wszystkie miejsca, które są objęte Bonem Turystycznym, znajdziecie na stronie Regionalnej Organizacji Turystycznej Województwa Łódzkiego.

Bardzo dziękuję Regionalnej Organizacji Turystycznej Województwa Łódzkiego za wsparcie przy projekcie oraz pani Hannie Cierpickiej-Trzonek z Miejskiego Centrum Kultury w Tomaszowie Mazowieckim oraz panu Krzysztofowi Jednac z Muzeum im. Antoniego hr. Ostrowskiego możliwość współpracy, a także lokalnym przewodnikom – panu Markowi Stefańskiemu z Grot Nagórzyckich i Zbigniewowi Cichawie ze Skansenu Rzeki Pilicy za oprowadzenie i opowiedzenie ciekawych historii.

Spodobał Wam się mój wpis “Dolina rzeki Pilicy w Łódzkiem – co warto zobaczyć?” Szukacie kolejnych inspiracji do podróży?

• Zajrzyjcie na mojego Facebook’a i Instagrama, gdzie na bieżąco zamieszczam relacje z podróży.
• Inspiracje do kolejnych wyjazdów znajdziecie w moich innych wpisach, podzielonych na odpowiednie kategorie – Polska, Europa, Afryka lub Azja.
• Różne medyczne zagadnienia, które ułatwią przygotowanie do wyjazdu, a także farmaceutyczne ciekawostki znajdziecie w zakładce “medycyna podróży“.