Interakcje leków z alkoholem

Interakcje leków z alkoholem – przy jakich lekach powinniśmy się powstrzymać od spożywania alkoholu? Kiedy jest to szczególnie niebezpieczne? Odpowiedzi znajdziecie w najnowszym wpisie!

Dlaczego występują interakcje leków z alkoholem?

Zarówno alkohol, jak i leki, są metabolizowane w naszym organizmie przez różnego rodzaju enzymy. Często są to te same enzymy, w wyniku czego dochodzi do sytuacji, w których alkohol nasila lub hamuje aktywność enzymu, który metabolizuje dany lek. Dochodzi wtedy do wystąpienia działań niepożądanych. Może być także odwrotna sytuacja – brany przez nas lek nasila lub hamuje aktywność enzymu metabolizującego alkohol.

Co wpływa na stężenie alkoholu we krwi?

Nie u wszystkich osób wypicie takiej samej ilości alkoholu spowoduje identyczny efekt – działanie alkoholu zależy od jego stężenia w osoczu krwi. Z kolei na stężenie alkoholu we krwi wpływa wiele czynników – płeć, masa ciała, szybkość picia, ilość spożytego jedzenia, wydajność enzymów metabolizującymi alkohol.

Po wypiciu takiej samej ilości alkoholu, większe stężenie we krwi pojawi się u: kobiet, osób szczupłych, podczas bardzo szybkiego picia, przy piciu na pusty żołądek (alkohol trafia do dwunastnicy i tam bardzo szybko wchłania się do krwiobiegu), mniejszej ilości i aktywności enzymów metabolizujących alkohol.

Metabolizm alkoholu

Głównym enzymem metabolizującym alkohol jest dehydrogenaza alkoholowa – przekształca (utlenia) etanol w aldehyd octowy. Aldehyd octowy jest toksyczny i wywołuje wiele działań niepożądanych, które znamy jako kac (nudność, wymioty, bóle głowy). Następnie dehydrogenaza aldehydowa utlenia aldehyd do kwasu octowego, który rozpada się do dwutlenku węgla i wody.

Interakcje leków przeciwbólowych z alkoholem:

NLPZ – np. Kwas acetylosalicylowy (Aspiryna, Polopiryna), Ibuprofen (Ibum, Ibuprom), Ketoprofen (Ketonal) – alkohol nasila działania niepożądane, istnieje zwiększone ryzyko krwawień z przewodu pokarmowego (alkohol, jak i NLPZ uszkadzają śluzówkę żołądka) oraz uszkodzenia nerek. Szczególnie niebezpieczne jest stosowanie NLPZ podczas przewlekłego nadużywania alkoholu lub u osób cierpiących na chorobę wrzodową. Ponadto, kwas acetylosalicylowy spowalnia metabolizm alkoholu.

Paracetamol (Apap, Solpadeina, Gripex, Theraflu, Fervex) – łączenie paracetamolu z alkoholem zwiększa ryzyko uszkodzenia wątroby, szczególnie przy przewlekłym nadużywaniu alkoholu lub podczas bardzo dużego, jednorazowego upicia się.

Opioidy – np. Tramal (Tramadol), Solpadeina (Kodeina) – alkohol zwiększa działanie hipotensyjne (obniżenie ciśnienia krwi) i uspakajające opioidów (ryzyko dużej senności, śpiączki), nasila ich działanie depresyjne m.in. na ośrodek oddechowy (ryzyko uduszenie się).

Interakcje leków przeciwkaszlowych z alkoholem:

Dekstrometorfan (Acodin, Actifed, Dexapico, Dexapini), Kodeina (Thiocodin) – alkohol nasila działanie depresyjne na OUN – powoduje to senność, zaburzenia koncentracji, zawroty głowy.

Interakcje leków przeciwbiegunkowych z alkoholem:

Loperamid (Laremid, Stoperan) – jednoczesne picie alkoholu i branie leków zawierających loperamid nasila senność, trudności z koncentracją, powoduje zawroty głowy.

Leki przeciwbakteryjne i przeciwgrzybiczne:

Często kojarzymy, że podczas stosowania antybiotyków nie należy w ogóle spożywać alkoholu. Niestety, wpływa to na skuteczność leczenia, ponieważ pacjenci chcąc wypić np. lampkę wina, często zrezygnują z dalszego stosowania antybiotyków (a jak wiemy, ważne jest wybranie antybiotyku do samego końca, czyli np. przez 7 dni). Tak naprawdę istotne interakcje istnieją tylko przy kilku lekach przeciwbakteryjnych, podczas stosowania których naprawdę należy się powstrzymać od picia nawet małej ilości alkoholu:

Doksycyklina – alkohol znacząco obniża stężenie doksycykliny we krwi.

Norfloksacyna (Nolicin), Ofloksacyna – picie alkoholu powoduje zaburzenia koncentracji, bóle i zawroty głowy.

Furazydyna (Furagina), Nifuratel (Macmiror), Ketokonazol – reakcja disulfiramowa.

Metronidazol – reakcja disulfiramowa (nawet do 48h po zakończeniu leczenia), alkohol nasila działanie neurotoksyczne, należy uważać na picie alkoholu także podczas stosowania globulek dopochwowych z metronidazolem.

Reakcja disulfiramowa:

Reakcja disulfiramowa zachodzi w wyniku zablokowania przez dany lek enzymu dehydrogenazy aldehydowej, w wyniku czego dochodzi do nadmiernej kumulacji metabolitu etanolu – aldehydu octowego. W wyniku zatrucia aldehydem dochodzi do: zaczerwienie twarzy, nudności, bólów głowy, spadku ciśnienia krwi, przyspieszenia akcji serca.

Interakcje leków przeciwalergicznych z alkoholem:

Niepożądane interakcje obserwuje się przede wszystkim podczas jednoczesnego stosowania leków przeciwalergicznych I generacji (czyli starszych, które przechodzą do OUN) niż u nowszych (które w mniejszym stopniu przechodzą do OUN).

Klemastyna, Hydroksyzyna, Dimenhydrynat (Aviomarin), Prometazyna (Diphergan), Chlorfeniramina (Tabcin) – zwiększona senność, nasilenie działania uspakajającego, zaburzenia koordynacji ruchów.

Cetyryzyna (Allertec, Zyrtec) – obniżenie koncentracji i reakcji na bodźce.

Leki przeciwpadaczkowe

Alkohol obniża próg drgawkowy (a leczenie lekami przeciwpadaczkowymi polega na podwyższeniu progu drgawkowego), dlatego podczas stosowania większości preparatów nie jest zalecane picie alkoholu.

Leki uspakajające i nasenne:

Interakcja alkohol i:

Benzodiazepiny – interakcja alkoholu i benzodiazepin powoduje nasilenie działanie depresyjnego na OUN – zwiększoną senność, zaburzenia psychomotoryczne, zaburzenia koncentracji, reakcje paradoksalne – np. agresywne zachowanie – podczas brania benzodiazepin należy całkowicie powstrzymać się od picia alkoholu.

Leki nasenne o budowie niebenzodiazepinowej – alkohol pogarsza problemy z zaśnięciem lub nasila senność, zwiększa ryzyko reakcji paradoksalnych – lunatykowania, zachowań agresywnych – należy całkowicie powstrzymać się od picia alkoholu.

Melatonina – alkohol zmniejsza skuteczność leku, nasila działania niepożądane.

Interakcje leków przeciwdepresyjnych z alkoholem:

Bupropion (Wellbutrin XR) – należy ograniczyć spożywanie alkoholu, nasila on niepożądane działania ze strony OUN.

Amitryptylina, doksepina – należy ograniczyć spożywanie alkoholu, nasila on niepożądane działania ze strony OUN (senność) oraz może powodować niedociśnienie ortostatyczne.

Mianseryna – alkohol nasila senność, osłabia koncentrację i koordynację.

Z kolei leki przeciwdepresyjne z grupy SSRI i SNRI mają ograniczone ryzyko interakcji z alkoholem. Nie znaczy to jednak, że podczas leczenia można swobodnie pić alkohol.

Leki przeciwpsychotyczne:

W ogóle nie należy łączyć alkoholu z lekami przeciwpsychotycznymi, stosowanymi np. w schizofrenii.

Przy lekach I generacji alkohol powoduje nasilenie działania depresyjnego na OUN oraz wystąpienie szeregu działań niepożądanych, mogących skończyć się śmiercią (szczególnie podczas spożywania dużych dawek alkoholu łączonych z promazyną). Leki przeciwpsychotyczne I generacji to np. Promazyna, Haloperydol, Chlorpromazyna, Chlorprotyksen.

Przy lekach przeciwpsychotycznych II generacji alkohol również jest niewskazany, ale łączenie tych leków z alkoholem nie jest aż tak groźne jak przy lekach I generacji. Niemniej jednak, alkohol powoduje nasilenie działania uspakajającego, senność, zaburzenia widzenia, bóle i zawroty głowy.

Leki II generacji:

Arypiprazol (Abilify, Aryzalera) – picie alkoholu może spowodować nasilenie działania depresyjnego na OUN.

Olanzapina (Zolafren, Olzapin) – picie alkoholu może spowodować wystąpienie hipotonii ortostatycznej i senności.

Kwetiapina (Ketrel, Kwetaplex) – picie alkoholu może spowodować wystąpienie hipotonii ortostatycznej.

Leki stosowane do leczenia trądziku:

Retinoidy – zwiększone ryzyko uszkodzenia wątroby, przy przewlekłym piciu alkoholu i stosowaniu izotretynoiny może dojść do rozwoju cukrzycy.

Leki przeciwcukrzycowe:

Interakcja alkohol i:

Insulina – alkohol ma działanie hipoglikemizujące (czyli obniżające stężenie glukozy we krwi), więc przy jednoczesnym stosowania insuliny i piciu alkoholu istnieje większe ryzyko hipoglikemii (niedocukrzenia) i wahań poziomu glukozy.

Metformina (Siofor, Metformax) – nudności i osłabienie, zwiększone ryzyko wystąpienia kwasicy mleczanowej.

Leki na potencję:

Interakcja alkohol i:

Sildenafil (Viagra, Maxigra, Inventum) – zaburzenie erekcji,

Tadalafil – obniżenie ciśnienia krwi, przyspieszenie akcji serca

Źródła:

1. Zeszyty apteczne “Istotne interakcje leków z żywnością i alkoholem”
2. https://ktomalek.pl/l/interakcje/lekow-z-alkoholem/
3. https://oia.krakow.pl/storage/Interakcje%20lek%C3%B3w.pdf?fbclid=IwAR0H6qP9Kk8hRVrCk-_x7-nlK2vVpvwcpBZP1btj-GHr8xKOpNPJ3vLFFeU
4. Charakterystyka Produktu Leczniczego wybranych preparatów

Spodobał Wam się mój wpis “Interakcje leków z alkoholem”?

• Zajrzyjcie na mojego Facebook’a i Instagrama, gdzie na bieżąco zamieszczam relacje z podróży.
• Inspiracje do kolejnych wyjazdów znajdziecie w moich innych wpisach, podzielonych na odpowiednie kategorie – Polska, Europa, Afryka lub Azja.
• Różne medyczne zagadnienia, które ułatwią przygotowanie do wyjazdu, a także farmaceutyczne ciekawostki znajdziecie w zakładce “medycyna podróży“.