
Opryszczka na ustach – przyczyny i leczenie
Spis treści
Co to jest opryszczka?
Opryszczka to choroba zakaźna, która jest wywołana przez wirusy HSV-1 i HSV-2 (Herpes simplex virus).
Około 2/3 dorosłych ludzi jest zakażonych wirusem Herpes simplex (ale nie u wszystkich występują objawy).
Rodzaje opryszczek:
Najczęściej spotykaną opryszczką jest opryszczka wargowa (tzw. potoczne zimno), ale istnieje także opryszczkowe zapalenie jamy ustnej i dziąseł, opryszczka narządów płciowych, ostre martwicze zapalenie siatkówki lub zaznokcica opryszczkowa.
Wirus opryszczki (HSV), a wirus brodawczaka (HPV):
HSV czyli wirus opryszczki to nie jest to samo co HPV (Human papilloma virus), czyli wirus brodawczaka ludzkiego, który powoduje m.in. kurzajki, a także groźne nowotwory narządów płciowych (w tym rak szyjki macicy).
Jak dochodzi do zakażenia?
W przypadku HSV-1 – poprzez kontakt z zakażoną śliną (np. podczas całowania się z osobą zakażoną) lub z przedmiotami. W przypadku zakażenia HSV-2, dochodzi do niego drogą płciową. Osoby zarażone pozostają nosicielami wirusa do końca życia. Nie istnieje żadna szczepionka przeciwko HSV.
Przyczyny opryszczki:
Po wniknięciu do organizmu, wirus gromadzi się w okolicach zwojów nerwowych – pozostaje tam w stanie uśpienia aż do zadziałania odpowiedniego bodźca. Do tego przyczynia się: zmęczenie, wychłodzenie, spadek odporności, stres, urazy w okolicach ust, menstruacja, infekcje górnych dróg oddechowych, nadmierne opalanie się lub przyjmowanie leków immunosupresyjnych.
Objawy opryszczki na ustach:
Objawy to: swędzenie, zaczerwienie, mrowienie, kłucie, pieczenie, ból, pojawienie się grudek a później pęcherzy z płynem surowiczym.
Opryszczka wargowa:
Opryszczkę wargową (na ustach) wywołuje HSV-1.
Pierwsze objawy to ból i zaczerwienie, a kolejno to powstanie grudki i pęcherza surowiczego (w płynie znajduje się wirus HSV-1). Gdy pęcherz pęka, to wirus może łatwiej przenieść się na inną osobę lub przedmioty.
Przy pierwszej infekcji, opryszczka wargowa może trwać do 14 dni, i często przechodzi bezobjawowo. W przypadku wznowienia opryszczki, powstanie i pękniecie pęcherza trwa do 3 dni, a nieleczona opryszczka na ustach może trwać do 7 dni.
Powikłania zakażenia HSV-1 i HSV-2:
Poważnym powikłaniem jest opryszczkowe zapalenie mózgu – wyjątkowo ciężkie zapalenie mózgu, które może skończyć się nawet śmiercią. Powikłaniem opryszczki wargowej może być wyprysk opryszczkowaty Kaposiego (szczególnie niebezpieczny u osób cierpiących na atopowe zapalenie skóry).
Z czym możemy pomylić opryszczkę wargową?
Podobne objawy może dawać liszajec lub zapalenie kącików ust. W przypadku zakażenia bakteryjnego, dodatkowo występuje gorączka. Opryszczka wargowa nie powinna trwać dłużej niż 14 dni – po tym czasie należy skonsultować się z lekarzem.
Jak wygląda leczenie opryszczki na ustach?
Do leczenia opryszczki na ustach najczęściej stosuje się substancje przeciwwirusowe – acyklowir, pranobeks inozyny, denotywir i dokonazol. Kremy zawierają denotywir, dokonazol, acyklowir, a tabletki acyklowir lub pranobeks inozyny.
Ciekawą opcją jest zastosowanie plastrów hydrokoloidowych, które zmniejszają ból i swędzenie, oraz ograniczają roznoszenie wirusa.


Dodatkowo, aby zmniejszyć dolegliwości bólowe, można stosować paracetamol lub ibuprofen w tabletkach.
Kiedy zacząć leczenie?
Bardzo ważne jest zastosowanie leków (najlepiej doustnych) już przy pierwszych objawach w pierwszych kilkudziesięciu godzinach od ich wystąpienia – np. przy mrowieniu, a jeszcze przed pojawieniem się pęcherza – wtedy najskuteczniej skrócimy czas trwania choroby.
Obudzony przez sprzyjające czynniki wirus zaczyna przemieszczać się wzdłuż nerwu w kierunku skóry. Wtedy pojawiają się pierwsze sygnały, że w niedługim czasie, na ogół w ciągu doby, pojawią się na wardze/ustach pęcherzyki opryszczki. W ciągu 24 godzin ich ilość będzie stale rosła, a przez to opryszczka na ustach będzie robiła się coraz bardziej widoczna.
Dawkowanie preparatów na opryszczkę:
Inozyny pranobeks (Groprinosin, Neosine) – osoby dorosłe: 1 g 3 lub 4 razy dziennie.


Acyklowir (Hascovir, Heviran, Zovirax) – Acyklowir w dawce 200 mg – 5 razy dziennie, w dawce 400 mg – 3 razy dziennie, w dawce 800 mg – 2 razy dziennie.


Krem Zovirax – 5 razy dziennie

Krem Hascovir – 5 razy dziennie

Acyklowir + hydrokortyzon (Zovirax duo) – 5 razy dziennie.

Denotywir (Vratizolin) – 5 razy dziennie przez 5 dni.

Dokonazol (Erazaban) – 5 razy dziennie przez 4-6 dni.

Jak bezpiecznie nakładać krem/żel na opryszczkę wargową?
Preparaty należy stosować tylko na skórę (na zewnątrz ust), a nie na błonę śluzową.
Zarówno przed nałożeniem leku, jak i po aplikacji, należy umyć ręce. Można także zastosować patyczek kosmetyczny.
Leczenie opryszczki wargowej – krem czy tabletki?
Rozpoczęcie leczenia:
Bardzo ważne jest zastosowanie leków (najlepiej doustnych) już przy pierwszych objawach, np. przy mrowieniu, ale jeszcze przed pojawieniem się pęcherza – wtedy najskuteczniej skrócimy czas trwania choroby. Tabletki z acyklowirem mają potwierdzoną lepszą skuteczność niż kremy. Acyklowir z kremu dużo słabiej przenika do wirusa, niż acyklowir po podaniu doustnym.
Badania wykazują, że acyklowir w kremie podany miejscowo skracał czas trwania bólu o nie mniej niż 24 godziny w porównaniu do placebo. Acyklowir w kremie wykazuje niewielką skuteczność.
Zastosowanie tabletek z acyklowirem przy pierwszych objawach opryszczki wargowej może przyspieszyć gojenie zmian na skórze nawet o 3 dni. Ponadto przy stosowaniu tabletek, nie dotykamy tak często zmian na ustach, jak podczas nakładania kremu.
Z drugiej strony warto połączyć stosowanie tabletek z kremami, szczególnie z kremem zawierającym dodatkowo hydrokortyzon (np. Zovirax Duo) – który działa przeciwzapalnie i przeciwświądowo.
Leczenie opryszczki wargowej u kobiet w ciąży i karmiących piersią:
Informacje pochodzą z Charakterystyki Produktu Leczniczego Erazabanu (Dokonazol).
Ciąża
“Nie ma danych dotyczących stosowania dokozanolu u kobiet w ciąży. Badania na zwierzętach nie wykazują bezpośredniego lub pośredniego szkodliwego wpływu na przebieg ciąży, rozwój zarodka/płodu, przebieg porodu lub rozwój pourodzeniowy. Ponieważ całkowity wpływ produktu na organizm jest nieistotny, dokozanol może być stosowany podczas ciąży.”
Laktacja
“Nie ma danych dotyczących stosowania dokonazolu u kobiet karmiących piersią. Ponieważ całkowity wpływ dokozanolu na organizm kobiety karmiącej piersią jest nieistotny, produkt nie powinien wpływać na dziecko karmione piersią. Dokozanol może być stosowany w czasie karmienia piersią.”
W przypadku tabletek z acyklowirem (preparaty Hascovir lub Heviran),
Ciąża
Istnieją tylko ograniczone dane dotyczące stosowania acyklowiru u kobiet w okresie ciąży. Produkt Hascovir można stosować w ciąży jedynie w przypadkach, gdy w opinii lekarza oczekiwana korzyść dla matki przewyższa potencjalne zagrożenie dla płodu.
Karmienie piersią
Po doustnym podaniu acyklowiru w dawce 200 mg, pięć razy na dobę, stężenie acyklowiru w mleku kobiecym wynosiło od 60% do 410% stężenia leku mierzonego w osoczu. Takie stężenie leku w
mleku matki mogłoby spowodować przyjmowanie leku przez oseska w dawce dobowej do 0,3 mg/kg masy ciała, dlatego należy zachować ostrożność podając lek kobietom karmiącym piersią.
Profilaktyka – jak możemy zapobiec wystąpieniu opryszczki na ustach?
Prawidłowe wysypianie się i odpoczynek, szczególnie w okresie jesienno-zimowym.
Stosowanie pomadek ochronnych w okresie letnim.
Jeżeli mieszkamy w domu z osobą zakażoną, to należy stosować osobne ręczniki, naczynia, myć ręce i nie całować się przez pierwsze 3-5 dni od zakażenia.
Spodobał Wam się mój wpis “Opryszczka na ustach – przyczyny i leczenie”?
- Zajrzyjcie na mojego Facebook’a i Instagrama, gdzie na bieżąco zamieszczam relacje z podróży.
- Inspiracje do kolejnych wyjazdów znajdziecie w moich innych wpisach, podzielonych na odpowiednie kategorie – Polska, Europa, Afryka lub Azja.
- Różne medyczne zagadnienia, które ułatwią przygotowanie do wyjazdu, a także farmaceutyczne ciekawostki znajdziecie w zakładce “medycyna podróży“.
Źródła:
- https://www.hevirancomfort.pl/baza-wiedzy-o-opryszczce/czym-skutecznie-leczyc-opryszczke
- Charakterystyki Produktów Leczniczych Heviranu, Hascoviru, Zoviraxu, Groprinosinu, Erazabanu:
- http://leki.urpl.gov.pl/files/43_Heviran_tabl_powl_400mg.pdf
- http://chpl.com.pl/data_files/2012-07-03_Zovirax_Duo_SPC_PL_01.03.2012_clean.pdf
- http://chpl.com.pl/data_files/2012-02-03_ErazabanChPL.pdf
- http://chpl.com.pl/data_files/2012-03-13_Groprinosin_syrop_ChPL_GedeonRichter.pdf
- http://leki.urpl.gov.pl/files/Hascovir_800.pdf
- https://www.hevirancomfort.pl/baza-wiedzy-o-opryszczce/zanim-pojawi-sie-opryszczka


Cieszę się, że rozwijasz tą serię! Czekam na inne wpisy na tematy medyczne!
Na całe szczęscie, jeszcze nigdy nie miałam opryszczki, ale nigdy nic nie wiadomo! Cykl medyczny jest świetny!