Opryszczka na ustach - przyczyny i leczenie

Spis treści

Co to jest opryszczka?

Opryszczka to choroba zakaźna, która jest wywołana przez wirusy HSV-1 i HSV-2 (Herpes simplex virus).

Około 2/3 dorosłych ludzi jest zakażonych wirusem Herpes simplex (ale nie u wszystkich występują objawy).

Rodzaje opryszczek:

Najczęściej spotykaną opryszczką jest opryszczka wargowa (tzw. potoczne zimno), ale istnieje także opryszczkowe zapalenie jamy ustnej i dziąseł, opryszczka narządów płciowych, ostre martwicze zapalenie siatkówki lub zaznokcica opryszczkowa.

Wirus opryszczki (HSV), a wirus brodawczaka (HPV):

HSV czyli wirus opryszczki to nie jest to samo co HPV (Human papilloma virus), czyli wirus brodawczaka ludzkiego, który powoduje m.in. kurzajki, a także groźne nowotwory narządów płciowych (w tym rak szyjki macicy).

Jak dochodzi do zakażenia?

W przypadku HSV-1 – poprzez kontakt z zakażoną śliną (np. podczas całowania się z osobą zakażoną) lub z przedmiotami. W przypadku zakażenia HSV-2, dochodzi do niego drogą płciową. Osoby zarażone pozostają nosicielami wirusa do końca życia. Nie istnieje żadna szczepionka przeciwko HSV.

Przyczyny opryszczki:

Po wniknięciu do organizmu, wirus gromadzi się w okolicach zwojów nerwowych – pozostaje tam w stanie uśpienia aż do zadziałania odpowiedniego bodźca. Do tego przyczynia się: zmęczenie, wychłodzenie, spadek odporności, stres, urazy w okolicach ust, menstruacja, infekcje górnych dróg oddechowych, nadmierne opalanie się lub przyjmowanie leków immunosupresyjnych.

Objawy opryszczki na ustach:

Objawy to: swędzenie, zaczerwienie, mrowienie, kłucie, pieczenie, ból, pojawienie się grudek a później pęcherzy z płynem surowiczym.

Opryszczka wargowa:

Opryszczkę wargową (na ustach) wywołuje HSV-1.

Pierwsze objawy to ból i zaczerwienie, a kolejno to powstanie grudki i pęcherza surowiczego (w płynie znajduje się wirus HSV-1). Gdy pęcherz pęka, to wirus może łatwiej przenieść się na inną osobę lub przedmioty.

Przy pierwszej infekcji, opryszczka wargowa może trwać do 14 dni, i często przechodzi bezobjawowo. W przypadku wznowienia opryszczki, powstanie i pękniecie pęcherza trwa do 3 dni, a nieleczona opryszczka na ustach może trwać do 7 dni.

Powikłania zakażenia HSV-1 i HSV-2:

Poważnym powikłaniem jest opryszczkowe zapalenie mózgu – wyjątkowo ciężkie zapalenie mózgu, które może skończyć się nawet śmiercią. Powikłaniem opryszczki wargowej może być wyprysk opryszczkowaty Kaposiego (szczególnie niebezpieczny u osób cierpiących na atopowe zapalenie skóry).

Z czym możemy pomylić opryszczkę wargową?

Podobne objawy może dawać liszajec lub zapalenie kącików ust. W przypadku zakażenia bakteryjnego, dodatkowo występuje gorączka. Opryszczka wargowa nie powinna trwać dłużej niż 14 dni – po tym czasie należy skonsultować się z lekarzem.

Jak wygląda leczenie opryszczki na ustach?

Do leczenia opryszczki na ustach najczęściej stosuje się substancje przeciwwirusowe – acyklowir, pranobeks inozyny, denotywir i dokonazol. Kremy zawierają denotywir, dokonazol, acyklowir, a tabletki acyklowir lub pranobeks inozyny.

Ciekawą opcją jest zastosowanie plastrów hydrokoloidowych, które zmniejszają ból i swędzenie, oraz ograniczają roznoszenie wirusa.

Heviran Comfort plastry na opryszczkę - 15 szt. - zdjęcie 1

Plaster Compeed na opryszczke,15 sztuk - zdjęcie 1

Dodatkowo, aby zmniejszyć dolegliwości bólowe, można stosować paracetamol lub ibuprofen w tabletkach.

Kiedy zacząć leczenie?

Bardzo ważne jest zastosowanie leków (najlepiej doustnych) już przy pierwszych objawach w pierwszych kilkudziesięciu godzinach od ich wystąpienia – np. przy mrowieniu, a jeszcze przed pojawieniem się pęcherza – wtedy najskuteczniej skrócimy czas trwania choroby.

Obudzony przez sprzyjające czynniki wirus zaczyna przemieszczać się wzdłuż nerwu w kierunku skóry. Wtedy pojawiają się pierwsze sygnały, że w niedługim czasie, na ogół w ciągu doby, pojawią się na wardze/ustach pęcherzyki opryszczki. W ciągu 24 godzin ich ilość będzie stale rosła, a przez to opryszczka na ustach będzie robiła się coraz bardziej widoczna.

Dawkowanie preparatów na opryszczkę:

Inozyny pranobeks (Groprinosin, Neosine) – osoby dorosłe: 1 g 3 lub 4 razy dziennie.

Groprinosin 500 mg opryszczka na ustach leczenie

Acyklowir (Hascovir, Heviran, Zovirax) – Acyklowir w dawce 200 mg – 5 razy dziennie, w dawce 400 mg – 3 razy dziennie, w dawce 800 mg – 2 razy dziennie.

Heviran Comfort opryszczka na ustach leczenie

Hascovir control Max 0,4mg 30tabletek - zdjęcie 1

Krem Zovirax – 5 razy dziennie

Zovirax Intensive 50 mg/g Krem 2g - zdjęcie 1

Krem Hascovir – 5 razy dziennie

Hascovir Pro krem 0,05g/1g 5g - zdjęcie 1

Acyklowir + hydrokortyzon (Zovirax duo) – 5 razy dziennie.

Zovirax Duo opryszczka na ustach leczenie

Denotywir (Vratizolin) – 5 razy dziennie przez 5 dni.

Vratizolin 3opryszczka na ustach leczenie

Dokonazol (Erazaban) – 5 razy dziennie przez 4-6 dni.

Jak bezpiecznie nakładać krem/żel na opryszczkę wargową?

Preparaty należy stosować tylko na skórę (na zewnątrz ust), a nie na błonę śluzową.

Zarówno przed nałożeniem leku, jak i po aplikacji, należy umyć ręce. Można także zastosować patyczek kosmetyczny.

Leczenie opryszczki wargowej – krem czy tabletki?

Rozpoczęcie leczenia:

Bardzo ważne jest zastosowanie leków (najlepiej doustnych) już przy pierwszych objawach, np. przy mrowieniu, ale jeszcze przed pojawieniem się pęcherza – wtedy najskuteczniej skrócimy czas trwania choroby. Tabletki z acyklowirem mają potwierdzoną lepszą skuteczność niż kremy. Acyklowir z kremu dużo słabiej przenika do wirusa, niż acyklowir po podaniu doustnym.

Badania wykazują, że acyklowir w kremie podany miejscowo skracał czas trwania bólu o nie mniej niż 24 godziny w porównaniu do placebo. Acyklowir w kremie wykazuje niewielką skuteczność.

Zastosowanie tabletek z acyklowirem przy pierwszych objawach opryszczki wargowej może przyspieszyć gojenie zmian na skórze nawet o 3 dni. Ponadto przy stosowaniu tabletek, nie dotykamy tak często zmian na ustach, jak podczas nakładania kremu.

Z drugiej strony warto połączyć stosowanie tabletek z kremami, szczególnie z kremem zawierającym dodatkowo hydrokortyzon (np. Zovirax Duo) – który działa przeciwzapalnie i przeciwświądowo.

Leczenie opryszczki wargowej u kobiet w ciąży i karmiących piersią:

Informacje pochodzą z Charakterystyki Produktu Leczniczego Erazabanu (Dokonazol).

Ciąża

“Nie ma danych dotyczących stosowania dokozanolu u kobiet w ciąży. Badania na zwierzętach nie wykazują bezpośredniego lub pośredniego szkodliwego wpływu na przebieg ciąży, rozwój zarodka/płodu, przebieg porodu lub rozwój pourodzeniowy. Ponieważ całkowity wpływ produktu na organizm jest nieistotny, dokozanol może być stosowany podczas ciąży.”

Laktacja

“Nie ma danych dotyczących stosowania dokonazolu u kobiet karmiących piersią. Ponieważ całkowity wpływ dokozanolu na organizm kobiety karmiącej piersią jest nieistotny, produkt nie powinien wpływać na dziecko karmione piersią. Dokozanol może być stosowany w czasie karmienia piersią.”

W przypadku tabletek z acyklowirem (preparaty Hascovir lub Heviran),

Ciąża
Istnieją tylko ograniczone dane dotyczące stosowania acyklowiru u kobiet w okresie ciąży. Produkt Hascovir można stosować w ciąży jedynie w przypadkach, gdy w opinii lekarza oczekiwana korzyść dla matki przewyższa potencjalne zagrożenie dla płodu.

Karmienie piersią
Po doustnym podaniu acyklowiru w dawce 200 mg, pięć razy na dobę, stężenie acyklowiru w mleku kobiecym wynosiło od 60% do 410% stężenia leku mierzonego w osoczu. Takie stężenie leku w
mleku matki mogłoby spowodować przyjmowanie leku przez oseska w dawce dobowej do 0,3 mg/kg masy ciała, dlatego należy zachować ostrożność podając lek kobietom karmiącym piersią.

Profilaktyka – jak możemy zapobiec wystąpieniu opryszczki na ustach?

Prawidłowe wysypianie się i odpoczynek, szczególnie w okresie jesienno-zimowym.

Stosowanie pomadek ochronnych w okresie letnim.

Jeżeli mieszkamy w domu z osobą zakażoną, to należy stosować osobne ręczniki, naczynia, myć ręce i nie całować się przez pierwsze 3-5 dni od zakażenia.

Spodobał Wam się mój wpis “Opryszczka na ustach – przyczyny i leczenie”?

Zajrzyjcie na mojego Facebook’a i Instagrama, gdzie na bieżąco zamieszczam relacje z podróży.
Inspiracje do kolejnych wyjazdów znajdziecie w moich innych wpisach, podzielonych na odpowiednie kategorie – Polska, Europa, Afryka lub Azja.
Różne medyczne zagadnienia, które ułatwią przygotowanie do wyjazdu, a także farmaceutyczne ciekawostki znajdziecie w zakładce “medycyna podróży“.